نکوداشت مرتضی احمدی

نوشته شده در ۱۰ آبان ۱۳۸۹ با موضوع Uncategorized @fa, فرهنگی

مرتضی احمدی در ۱۳۰۳ در جنوب تهران به دنیا آمد. پدرش سَقط فروش بود. برای تـحصیل ابتدا به مکتب و سپس به دبستان منوچهری در میدان گمرک رفت. پس از چند تلاش آماتوری در تئاتر در ۱۳۲۱ با کمک عده‌ای از دوستانش «تـماشاخانه ماه» را روبه‌روی باغ فردوس دایر کرد، ولی پس از چند هفته مـجبور به ترک آنـجا شد. در اوایل پاییز ۱۳۲۲ در تئاتر فرهنگ برای اولین بار پیش پرده‌خوانی کرد و در نتیجه آن بازیگر تئاتر هم شد. مدتی بعد پدرش از فعالیت او در تئاتر مطلع شد و او را از خانه بیرون کرد. مرتضی احـمدی پس از مدتی هم‌زمان با هنرپیشگی در راه‌آهن تهران به‌عنوان تعمیرکار استخدام شد.
مرتضی احـمـدی برای اولین بار به سبک بیات تهران در پیش پرده‌ها آواز خواند و نیز اولین بار (در ۱۳۲۲) ترانهٔ گلپری جون را اجرا کرد، که بسیار مـحبوب شد و به خاطر آن برای کار در رادیو تهران دعوت شد. در یکی از پیش پرده‌ها ترانه‌ای دیگری به نام «کارگرم من» را اجرا کرد که به استقبال کارگران راه‌آهن و پس از آن منجر به اعتصاب کارگران راه آهن گردید که در نتیجه، مرتضی احـمدی به بـخش حسابداری راه‌آهن منتقل شد و پس از پایان اعتصاب دستگیر شد و در کلانتـری تعهد کرد از آن به بعد ازاجرای آن پیش پرده خوداری کند.
پیش‌پردهٔ دیگری نیز با اجرای احـمدی به نام «قدس شاهین» (دربارهٔ ماجرای تـجاوز جنسی عده‌ای از سربازان آمریکایی به یک زن ایرانی) توقیف شد. ولی پس از اجرای مـجدد آن در پاییز ۱۳۲۳ در جـمعی خصوصی، مـحکوم شد شش ماه به کرمان تبعید شود که با پیگیری مـحمد مسعود، مدیر روزنامهٔ مرد امروز که تصادفاً به تئاتر فرهنگ آمده بود ملغی شد. چندتا از پیش‌پرده‌های دیگر با اجرای احـمدی نیز توقیف شده است، از جـمله پیش‌پرده‌ای به نام «پیرهن زرده» که دربارهٔ گروه‌های فشار حزب دموکرات ایران که پیراهن زرد می‌پوشیدند بود و به کتک خوردن مرتضی احـمدی و بازداشت او انـجامید و پیش‌پرده‌ای به نام «کارمند دولت» که منجر به انفصال موقت او از خدمت در راه‌آهن شد ولی با اعتراض احـمدی به دیوان عالی کشور لغو شد.
مرتضی احـمدی در بهار ۱۳۲۴ از طریق مسابقات فوتبال با ناصر فخرآرایی که در تیم «آفتاب شرق» بازیکن و مربی بود آشنا شد. در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ به دعوت فخرآرایی به مراسم سالگرد افتتاح دانشگاه تهران رفت و در آنـجا شاهد ترور مـحمدرضا شاه به دست فخرآرایی بود که به کشته شدن فخرآرایی و دستگیر شدن احـمدی انـجامید که پس از بازجویی و اثبات بی‌اطلاعی‌اش از ماجرا آزاد شد.
احـمدی در ۱۳۲۳ به رادیو تهران (چندی بعد در رادیو ایران و بعد از آن در رادیو و تلویزیون ایران) به کار کردن اشتغال گزید، تا برنامه‌های کمدی اجرا کند. در دوره‌های مـختلفی در رادیو کار کرد و از جـمله تیپی به نام «بابا جاهل گریان» اجرا کرد و به سبک‌های مـختلف ترانه و آواز خواند.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ احـمدی بازیگری را کنار گذاشت و به مدت هفت سال به اهواز رفت. ولی پس از بازگشت به تهران دوباره کار بازیگری را در سریالی تلویزیونی به نام تک‌مضراب از سر گرفت. از سریال‌های تلویزیونی دیگری که بازی کرده است می‌توان از سلطان صاحبقران، هفت شهر عشق (۱۳۵۶)، آئینه، و زیر بازارچه (۱۳۷۷  رضا ژیان) نام برد.
در فروردین ۱۳۴۹ نیز احـمدی به دعوت علی حاتـمی(کارگردان) ترانهٔ عنوان‌بندی فیلم حسن کچل را، ضربی‌خوانی کرد (که به نام روحوضی نیز شناخته می‌شود). در هـمین سبک در ۱۳۲۸ پنج صفحهٔ موسیقی برای یک شرکت انگلیسی ضبط کرد.مرتضی احـمدی بیش از چهارصد ترانهٔ ضربی و صد و پنجاه ترانهٔ فکاهی خوانده است،این ترانه ها از نوشته‌های نصیری‌فر، نویسندهٔ کتابی است به نام مردان موسیقی سنتی و نوین ایران که بیشتر کارهای موزیکال مرتضی احـمدی از آن کتاب گرفته شده است.
از ماندگارترین آثار مرتضی احـمدی می‌توان به کار صدایی (نوعی دوبله) وی در مـجموعه پینوکیو اشاره کرد که در آن در نقش «روباه مکار» به خواندن متن می‌پرداخت. این مـجموعه از مـحصولات شرکت «چهل و هشت داستان» است که در اواخر دوران شاه و اوایل انقلاب به تولید مـحصولات فرهنگی برای کودکان ایرانی می‌پرداخت.

این کلام مختصری از فعالیت هنری و اجتماعی مرتضی احمدی است که شب گذشته در تالار وحدت و با حضور شخصیت های هنری چون استاد حسین علیزاده، استاد جمشید مشایخی، بهزاد فراهانی ، مرضیه برومند و…. نکوداشتی به مناسبت جشن ۸۹ سالگی تولد وی  برگزار گردید.

در این مراسم همچنین از آلبوم صدای طهرون که حاصل تلاش های وی در گوشه بیات تهران (به زبان عامیانه رو حوضی خوانی) است نیز رونمایی شد که از امروز در تهران و از چهارشنبه در سراسر ایران در دسترس عموم قرار گرفته است و ترانه هایی قدیمی و برخی یادمانی برای ما که بسیار شنیده ایم را اجرا کرده است که برخی از اجراهای قدیم وی محسوب می شود.

پ.ن.۱: گزارش تصویری دیگری و ادامه عکس ها را در دوربین.نت مشاهده نمایید.

پ.ن.۲: جشنواره امسال دوربین.نت در مجموعه برج آزادی برگزار خواهد شد که علاقمندان به عکس و عکاسی می تونن با پی گیری خبر اون در کارگاه ها و نمایشگاه شرکت کنند.

م:   مکن به چشم حقارت نگاه بر من مست / که آبروی شریعت بدین قدر نرود….

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *